Օձուն

Օձուն (Բնակչության թիվը` 5812)

Համայնքի հիմնադրման տարեթիվը – 1995 թվական
Բնակչության թիվը – 5812
Համայնքի մակերեսը – 5313 հա
Հեռավորությունը մայրաքաղաքից - 170 կմ
Հեռավորությունը մարզկենտրոնից - 47 կմ
Համայնքում գործում են ` ութամյա եւ միջնակարգ դպրոցներ, անտառային-առողջարանային ութամյա, հեռակա միջնակարգ եւ երաժշտական ութամյա դպրոցներ, մշակույթի պալատ, 5 գրադարան (այդ թվում՝ շրջանային մանկական), կապի բաժանմունք, ավտոմատ հեռախոսակայան, կենցաղի տուն, կինո, 5 մսուր-մանկապարտեզ, ամբուլատորիա: Կառուցվում է միջշրջանային հիվանդանոց (250 մահճակալով): Գյուղը գազիֆիկացված է: Գործում են սննդի կոմբինատը, հացի գործարանը, թռչնաբուծական-ինկուբատորային կայանը: Ալավերդու կարի արտադրական միավորման արտադրամասը, գյուղտեխմատպետկոմի շրջանային բաժանմունքը, շրջանային հրշեջ կայանը:

Մատենագրական աղբյուրներում Օձունը հիշատակվում է սկսած 8-րդ դարից։

Ավանդույթի համաձայն՝ 1-ին դարում Թովմաս առաքյալը, գալով Օձուն, եկեղեցու տարածքում օծել է քահանաների ու եպիսկոպոսների։ Օձուն անունն էլ, ասում են, որ առաջացել է հենց «օծել» բառից։ Տարբեր մատենագիրների մոտ հանդիպում ենք նաև Ազուն, Օձուն, Ազու անվանումները։ Իսկ մինչև 1967 թ. գյուղը կոչվել է Ուզունլար, որը թուրքերեն՝ ուզուն-երկար և լար – ճանապարհ բառերից է առաջացել։ Գյուղը միջնադարում բավականին հայտնի է եղել շնորհիվ հայոց կաթողիկոս Հովհան Օձնեցի Իմաստասերի (717-728 թթ)։

Օձունի տարածքը հարուստ է պատմաճարտարապետական տարբեր հուշարձաններով՝ եկեղեցիներ, վանական համալիրներ, մատուռներ, կոթողներ, մահարձաններ, խաչքարեր, ժայռափոր անձավներ, հին բնակատեղիներ, ժողովրդական ճարտարապետության նմուշներ։ Քարայրներից հայտնաբերվել են բազմաթիվ հիշատակարաններ։ Գյուղի կենտրոնական մասում գտնվում են Օձունի գմբեթավոր բազիլիկ եկեղեցին, կոթող-մահարձանը, միջնադարյան երկու գերեզմանոցներ (մեծաթիվ խաչքարերով և մահարձաններով), Ծիրանավոր-Խաղկավանք եկեղեցին և Հոռոմայրի վանքը։